Televisienieuws is iets voor 50-plussers geworden

Ik ben weer terug van mijn vakantie van afgelopen maand en ben druk aan het opstarten. Mijn nieuwsbrief is daardoor deze week een dagje later dan normaal.

5 interessante inzichten uit de Mediamonitor van het Commissariaat voor de Media

Vorige week publiceerde het Commissariaat voor de Media het jaarlijkse rapport over de staat van de Nederlandse media. Het rapport publiceert niet per se nieuwe cijfers, omdat het deels leunt op cijfers uit andere (markt)onderzoeken, maar de benadering van het rapport waarin de ontwikkelingen binnen de markt centraal staan, maakt het toch altijd weer zeer inzichtelijk. Zoals ik wel vaker doe bij dit soort rapporten, licht ik een aantal inzichten uit. Vijf om precies te zijn.

1. Dagelijks kijken nog maar 3 op de 5 Nederlanders tv

Twee jaar geleden was er plots een flinke daling in het kijkgedrag van Nederlanders te zien. Het kijken naar traditionele televisie daalde een stuk harder dan de jaren daarvoor en die daling zette de afgelopen twee jaar door. Vorig jaar keek op dagbasis nog slechts 60 procent van de Nederlanders naar een tv-zender.

De verschillen tussen jong en oud zijn daarin gigantisch. Onder 65-plussers is het aantal dagelijkse tv-kijkers zo goed als stabiel met zo'n 87 procent. Terwijl in jongere groepen dagelijks tv-kijken veel minder populair is geworden. En dan niet alleen onder jongeren en jongvolwassenen. In de leeftijdsgroep 35-49 jaar daalde het percentage dagelijkse kijkers het hardst. In vijf jaar tijd ging het van 71,2 naar 55,2 procent.

En uiteindelijk zegt dagelijks kijken natuurlijk niet zo heel veel, het gaat vooral om de kijktijd. Daarin zie je gigantische verschillen tussen generaties. Als je kijkt naar het gebruik van een tv, dan besteden alle groepen onder de 50 meer tijd aan niet-tv-content (bijv. streamingdiensten) dan aan lineaire tv en uitgesteld kijken.

Ondanks alles kijken ook jongeren (13-19 jaar) nog steeds wel eens naar traditionele televisie, live of uitgesteld. Het percentage dat alleen online video kijkt groeit echter en 1 op de 20 jongeren kijkt nooit meer naar 'ouderwetse' tv-programma's.

2. Het dagelijkse gebruik van nieuws op tv is gekelderd

Rondom de publicatie van het Digital News Report is het al veel gegaan over de daling van het gebruik van nieuws, maar als je kijkt naar televisienieuws, wat nog altijd de meest gebruikte nieuwsbron is, dan zie je een zeer sterke daling. Die is in lijn met het feit dat er steeds minder tv gekeken wordt en betekent in de praktijk dat vooral vijftigplussers nog naar het journaal en actualiteitenrubrieken kijken

Onder alle leeftijdsgroepen daalt het dagelijkse bereik van nieuws op tv met gemiddeld 29 procent in 11 jaar tijd. Daarbij geldt des te jonger, des te groter de daling. In de groep 13-19 jaar was de daling maar liefst 60 procent en in de groep 20-34 jaar 58 procent. Wat daarbij opvalt is dat in deze groepen de daling stagneert, terwijl in de groep 35-49 jaar het dagelijkse bereik van televisienieuws in slechts een jaar tijd is afgenomen met 21 procent.

3. Er is steeds minder overlap tussen het mediagebruik van jongeren en ouderen

Als ik slechts één diagram uit de Mediamonitor zou mogen delen dan is het deze:

Hierin zie je in één oogopslag, dat er nauwelijks nog iets van overlap is tussen het type media dat 65-plussers gebruiken en dat wat de groep tussen 20 en 34 jaar gebruiken. Het zijn twee gescheiden werelden als je kijkt naar mediagebruik. Zelfs bij nieuwssites en -apps zie je een groot verschil: van de 65-plussers gebruikt tweederde die, van de groep 20-34 jaar net iets meer dan eenderde.

4. De macht van buitenlandse spelers neemt nog steeds toe

Als je kijkt naar de markt voor online video (van streamingdienst tot social video), dan is deze markt bijna volledig in handen van buitenlandse spelers. Het Commissariaat voor de Media heeft op basis van het onderzoek naar het kijkgedrag dat beschikbaar een indicatie gemaakt van hoe groot het aandeel van elk bedrijf is op de totale videomarkt in Nederland. Eigenlijk zijn enkel Videoland (dat in handen komt van DPG Media) en de NPO de enige twee Nederlandse spelers die meedoen in deze markt. Samen zijn ze qua gebruik goed voor minder dan een zesde van de totale markt. Daarbuiten domineren Amerikaanse spelers.

Kijk je breder dan alleen video, dan zie je dat op de online advertentiemarkt de techreuzen 8 procent van de markt in handen hebben. Na een lichte stagnatie lijkt dat marktaandeel weer te groeien. De omzet van Nederlandse mediabedrijven is sinds 2015 desondanks met 19 procent gestegen, maar die van de grote internationale spelers met 306 procent.

5. Het aantal mensen dat podcasts luistert blijft groeien

Je zou misschien verwachten dat het luisteren naar podcasts inmiddels een plafond heeft bereikt, maar niets is minder waar: in alle leeftijdsgroepen is het percentage mensen dat naar podcasts luistert tussen 2023 en 2024 met 3 procentpunt gestegen.

Nu moet ik daarbij wel de opmerking plaatsen, dat ik zelf het cijfer over het aantal mensen dat naar podcasts luistert minder boeiend vind dan hoeveel ze dan naar podcasts luisteren. Doen ze dat dagelijks, een paar keer per week of heel incidenteel? En hoe lang dan? Daar gaat de Mediamonitor niet op in.

Wil je de hele Mediamonitor lezen? Je kunt hem downloaden op de site van het Commissariaat voor de Media.

Kort

• Heel veel publieke omroepen hebben afgelopen weekend bekendgemaakt welke programma's over een jaar verdwijnen om invulling te geven aan de bezuinigingen van 156 miljoen euro:
  • BNNVARA stopt met consumentenprogramma Kassa en reisprogramma 3 op Reis. Ook First Dates, Proefkonijnen en Van Roosmalen & Groenteman verdwijnen.
  • AVROTROS maakte eerder al bekend dat Flikken Rotterdam en Het Mooiste Meisje van de Klas stoppen. Daar komen ook Draadstaal en een heleboel kunst- en cultuurprogramma's bij.
  • Wat de bezuinigingen voor de nieuwsvoorziening van de NOS gaan betekenen is nog onduidelijk, maar op sportgebied verdwijnen bij de NOS het praatprogramma Studio Voetbal en geschiedenisprogramma Andere Tijden Sport. Mogelijk gaat de NOS ook nog bezuinigen op sportrechten.
• Naast de bezuinigingen wil het demissionaire kabinet dat de NPO meer geld gaat verdienen aan reclame. De STER krijgt daarom meer zendtijd op zowel radio als tv. Nu mag bij de publieke omroep maximaal 8 procent van de zendtijd worden besteed aan reclameblokken, dat moet 10 procent worden, dat zo'n 12 miljoen euro per jaar moet opleveren.
  • De STER mag ook online weer meer reclame gaan verkopen. Niet alleen op websites en op NPO Start; ook podcasts van de NPO moeten pre-rolls gaan krijgen. BNR-hoofdredacteur Marc Adriani is daar boos over, omdat de NPO volgens hem 30 procent van de Nederlandse podcastmarkt in handen heeft en de advertentiemarkt relatief klein is.
• Yoursafe Radio, waar vooral online makers een radioprogramma maken, stopt met zijn volledige programmering, omdat er nauwelijks naar geluisterd wordt. Het radiostation is in handen van de ondernemer achter cryptobank Yoursafe, die twee jaar geleden 6,1 miljoen euro betaalde voor een FM-frequentie. Giel Beelen kreeg daar de vrijheid om te experimenteren, maar dat is tot nu toe niet succesvol gebleken. Het radiostation gaat het opnieuw proberen, maar wel met dezelfde doelgroep: Gen-Z, een groep die nauwelijks naar de radio luistert.
• Rutger Bregman gaf onlangs een lezing voor BBC-personeel, waarbij de omroep volgens hem een zin heeft geschrapt waarin hij Donald Trump omschreef als de meest openlijk corrupte president in de Amerikaanse geschiedenis. De BBC zou daartoe hebben besloten na het inwinnen van juridisch advies, met andere woorden: de Britse publieke omroep is bang dat Trump juridische stappen zou ondernemen vanwege de uitspraak.
  • Nadat Bregman een video online plaatste waarin hij dit vertelde, besteedde BBC Radio 4 hier aandacht aan, maar zonder de uitspraak zelf te quoten, omdat journalisten van BBC News de quote niet mogen herhalen in welke context dan ook.
• De cookiewetgeving in de EU gaat waarschijnlijk op de schop. De Europese Commissie wil dat cookie-instellingen op browserniveau kunnen worden geregeld voor alle sites die je bezoekt, wat een einde zou maken aan de irritante cookiemeldingen.
• Tegelijkertijd staat de Europese wetgeving om techbedrijven te beteugelen onder druk. Middels de handelsoorlog die Donald Trump voert wil hij de EU dwingen om techwetgeving af te zwakken, wat deels lijkt te lukken.
• X toont sinds kort waar en wanneer iemand zijn account heeft aangemaakt. Daaruit blijkt dat heel veel accounts die zich mengen in online discussies die doen alsof ze Amerikaans zijn, helemaal niet in de VS zijn aangemaakt.
• Amazon gebruikt generatieve AI om samenvattingen te maken van eerdere seizoenen van series, om het geheugen van kijkers op te frissen.
• Googles nieuwste taalmodel Gemini 3 is volgens experts een grote stap vooruit, zelfs concurrenten zijn onder de indruk.