🥳 Ik heb wat te vieren 🥳

Dit is een beetje een andere nieuwsbrief dan normaal, want ik ga het voornamelijk over mezelf hebben. Wees gewaarschuwd...

Gisteren was ik de hele dag aanwezig bij 'Media voor Democratie'. Dat is een evenement georganiseerd door onder andere de Stichting Democratie en Media, waarin "honderd invloedrijke mensen uit Nederlandse journalistieke media", zoals zij het omschrijven, samenkwamen om te praten over de rol van media in de democratie. Nu, maar vooral ook in de toekomst.

Nu durf ik wel te stellen dat ik daar niet bij aanwezig was geweest als ik niet tien jaar geleden was begonnen met het schrijven van deze nieuwsbrief. Op 14 juni 2015 opende ik mijn eerste nieuwsbrief die naar enkele tientallen abonnees ging met de woorden:

Omdat nieuwsbrieven helemaal terug zijn, vooral als het gaat om niches! Aangezien ik vanuit mijn werk én mijn interesse vrij veel lees over innovatie in de journalistiek en media, leek het me nuttig de interessante artikelen die ik tegenkom te delen met een selecte groep mensen die hier ook echt in geïnteresseerd zijn.

De titel van deze eerste nieuwsbrief was: "Is de toekomst van video verticaal?" Het is een onderwerp waar ik niet alleen in die eerste nieuwsbrief, maar in de tien jaar die daarop volgden regelmatig aandacht heb besteed. Terwijl iedereen anno 2025 die zich enigszins jong voelt de halve dag korte verticale video bekijkt in de apps van grote techbedrijven, zijn in veel Nederlandse nieuwsapps nog steeds videoblokken met horizontale video's te vinden...

Het is slechts één van de thema's waar ik veel over heb geschreven en waar ik me regelmatig over heb opgewonden. Er zijn echter ook veel onderwerpen geweest die een tijd lang veelvuldig langs zijn gekomen, maar veel mensen in de media inmiddels vergeten zijn. Zoals Facebooks Instant Articles en de pivot to video, om maar twee voorbeelden te noemen. En ging het in de beginjaren van mijn nieuwsbrief weer over het delen van content op de plekken waar je publiek is, maar inmiddels heb ik het ook veel over het loskomen van diezelfde platforms en zorgen dat je een loyaal publiek aan je bindt op je eigen platform. Los daarvan loopt mijn afkeer van clickbait en mijn oproep om vooral tijd te investeren in kwaliteit als een rode draad door tien jaar nieuwsbrieven heen.

Toen ik mijn nieuwsbrief begon, was het een leuk hobbyprojectje. Ik verzamelde de hele week interessante artikelen en plakte een kleine selectie daarvan op zondagochtend in nieuwsbriefdienst Revue met daarbij een kleine samenvatting of opmerking. Dat kostte me in het begin minder dan een uur.

Die paar linkjes werden gegroepeerde links om al het interessante leesvoer over bepaalde thema's uit te lichten. Daar kwam vervolgens een eigen verhaal als introductie bij. En uiteindelijk kreeg de nieuwsbrief zijn huidige vorm waarbij ik, los van een selectie links, één of twee onderwerpen uiteenzet, mijn kijk erop geef en als ik dat nodig acht een beetje schop tegen de industrie. Van één nieuwsbrief ging ik vervolgens naar twee edities per week, omdat het me een goed idee leek om een betaald lidmaatschap aan te bieden.

Dat ene uurtje schrijven is inmiddels een werkdag per week geworden en nog steeds vind ik regelmatig dat ik er nog meer tijd en aandacht aan moet besteden dan ik doe. Het probleem is: die tijd heb ik niet. Sinds ruim drie jaar heb ik niet meer alleen te dealen met een vriendin die mij regelmatig 's avonds of in het weekend achter mijn computer ziet verdwijnen om weer een stuk te schrijven, maar heb ik ook een zoon die dat simpelweg niet tolereert.

Om heel eerlijk te zijn: het schrijven van deze nieuwsbrief brengt de laatste jaren op sommige momenten stress met zich mee, maar ik ben ook tevredener dan ooit met wat ik aflever. Vooral omdat het op dit moment echt ergens over gaat. Terwijl het publiek afhaakt bij het nieuws en zijn vertrouwen verliest, zorgen technologische veranderingen ervoor dat alles waar je binnen de journalistiek vanuit kan gaan, als het gaat om zowel productie als distributie, onzeker is geworden. Het zijn ingewikkelde tijden, maar het is tegelijkertijd hetgeen wat ik het leukste vind aan mijn werk.

Toen ik met deze nieuwsbrief begon werkte ik bij de NOS. Ik had net twee jaar meegewerkt aan het vernieuwen van NOS.nl en was bezig met het opzetten van het NOS Lab. Niet veel later kondigde ik mijn vertrek aan bij de NOS, omdat ik het tijd vond om op andere plekken dingen te gaan leren.

Wat ik toen nog niet wist, is dat ik tien jaar later als freelancer mediabedrijven zou helpen met strategische vraagstukken en innovatieprojecten. Dat ik de NOS zou hebben geholpen met het opzetten van NOS Stories. Dat ik Talpa Network geholpen zou hebben met het ontwikkelen van een nieuw nieuwsmerk dat er nooit is gekomen. Dat ik het FD geholpen zou hebben om hun flinke verbeterslag te maken met hun digitale producten. Dat ik via het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek heel veel kleine en grote media heb geholpen met innovatievraagstukken. Dat ik een stuk of vijftien groepen journalistiekstudenten zou hebben geleerd hoe je kunt innoveren. En dat is slechts een kleine selectie van de opdrachten die ik heb gedaan.

En heel eerlijk: ik denk niet dat ik zonder deze nieuwsbrief al deze opdrachten zou hebben gedaan. Deze nieuwsbrief is al tien jaar een visitekaartje voor wat ik weet, maar vooral ook een manier om te zorgen dat ik continu nadenk. Dat ik mijn visie vorm, dat ik verbanden en lijnen zie. In dat opzicht schrijf ik deze nieuwsbrief uiteindelijk ook gewoon voor mezelf.

En dat is dan ook de belangrijkste reden om er niet mee te stoppen. Ik heb het echt wel eens overwogen op de momenten dat ik kritisch keek naar waar ik mijn tijd en energie aan besteed, maar uiteindelijk is deze nieuwsbrief zo'n essentieel onderdeel van wat ik doe, dat ik hem blijf schrijven. Ondanks het feit dat ik er aan directe omzet nog geen 300 euro per maand mee verdien.

Eén ding heb ik echter wel besloten sinds ik vader ben: tijdens mijn vakanties schrijf ik geen nieuwsbrieven meer. In het verleden heb ik heel wat nieuwsbrieven geschreven in koffietentjes over heel de wereld, terwijl mijn vriendin naast me een boek zat te lezen. Die tijd ligt achter me. Vakantie is vakantie, heb ik inmiddels wel geleerd.

En toevallig ga ik komende week op vakantie. Komende dinsdag verschijnt het Digital News Report 2025. Op de dag van publicatie presenteer ik voor het Commissariaat voor de Media een interessant webinar over de grote uitdagingen die er op tafel liggen als je kijkt naar hoe nieuwsgebruik zich ontwikkelt. Meld je vooral even aan, zodat je mee kunt kijken. Uiteraard schrijf ik ook in mijn nieuwsbrief uitgebreid over dit rapport, dat is inmiddels een traditie.

Daarna ga ik op vakantie en meld ik mij in juli weer om vol energie te beginnen aan de volgende tien jaar van deze nieuwsbrief.

Kort

• Makers die content maken voor platforms als YouTube, Instagram en TikTok halen wereldwijd dit jaar hoogstwaarschijnlijk meer advertentiegeld uit de markt dan traditionele media.
• Voor het eerst spannen filmstudio's een rechtszaak aan tegen een AI-bedrijf: Disney en Universal stellen dat beeldgenerator Midjourney inbreuk maakt op het auteursrecht.
• De gevolgen van de AI-antwoorden in Googles zoekmachine verschillen per uitgever, maar in veel gevallen ziet het er niet goed uit, laat dit artikel van The Wall Street Journal zien.
• Google test een functionaliteit waardoor je kunt luisteren naar een AI-gegenereerde samenvatting van zoekresultaten.
• Taboola, de aanbieder van blokjes met gerelateerde artikelen die gevuld zijn met clickbait-advertenties heeft wat nieuws bedacht: een zoekvenster dat AI-gegenereerde antwoorden geeft op vragen van bezoekers, omlijst door Taboolas advertentiezooi. En het erge is: er zijn blijkbaar uitgevers die dit een goed idee vinden.
• Wikipedia stopt voorlopig met het tonen van AI-gegenereerde samenvattingen bovenaan pagina's na kritiek van redacteuren van de online encyclopedie.
• Bij webshops is het altijd de vraag of de afbeeldingen bij een product wel echt zijn, maar Amazon biedt verkopers nu actief de mogelijkheid om video's van hun producten te genereren.
• Tijdens de finale van de NBA was op de Amerikaanse tv een commercial te zien die volledig door kunstmatige intelligentie was gegenereerd.
• Bij Meta dromen ze ervan dat Instagram-tijdlijnen worden gevuld met AI-gegenereerde troep en dus heeft het bedrijf AI-functies toegevoegd aan zijn video-editor.
• Het Franse AI-bedrijf Mistral heeft zijn eerste taalmodellen die kunnen redeneren, beschikbaar gemaakt.