Facebook heeft plannen om het delen van links drastisch te beperken

Eigenlijk wilde ik in deze nieuwsbrief terugblikken op 2025, omdat ik gepland had dat dit de laatste nieuwsbrief van het jaar zou zijn. Er waren echter twee dingen waar ik heel graag over wilde schrijven deze week:

• Facebook wil het delen van links onderdeel maken van een betaald abonnement.
• De gemeente Utrecht schrapt het enige online communicatiekanaal waarmee ze direct met de burger kunnen communiceren.

Volgende week zaterdag blik ik alsnog terug op dit jaar.

Facebook wil het delen van links onderdeel maken van een betaald abonnement

Facebook is voor veel uitgevers al 15 jaar lang de belangrijkste verkeersbron van alle social-media-platforms. En ook al staat dat verkeer al een aantal jaar onder druk, nog steeds zijn er flink wat sites voor wie het platform op dit moment onmisbaar is. Zeker omdat Facebook en LinkedIn nog de enige platforms zijn waar links een belangrijk onderdeel vormen van wat er wordt gedeeld.

Facebook zelf heeft echter een bijzonder haat-liefdeverhouding met links. De content van uitgevers in de vorm van links naar artikelen, heeft Facebook namelijk ontzettend geholpen om te groeien. Tegelijkertijd zorgen links ervoor dat mensen tijd doorbrengen op de sites van uitgevers in plaats van op Facebook en dat is iets wat het bedrijf eigenlijk helemaal niet wil.

Het is de reden dat Facebook tien jaar geleden Instant Articles introduceerde, waarbij een artikel werd geïmporteerd in Facebook en daar werd getoond. Op die manier zouden artikelen sneller laden en dat zou een positief effect voor bij hoeveel mensen het in hun Facebook-feed zou verschijnen, was de belofte. Onder meer NU.nl, de NOS, RTL Nieuws en de Telegraaf maakten er in Nederland gebruik van, maar veel partijen stopten er ook weer mee omdat het vooral voor Facebook voordelig was, maar weinig meerwaarde opleverde.

Drie jaar geleden kondigde Facebook aan te stoppen met Instant Articles. Dat was een periode waarin Facebook sowieso nieuws en links minder belangrijk begon te maken. Het kreeg minder aandacht in het algoritme, er werd nog een initiatief gestart voor een aparte tab met nieuws, maar daar stopte het bedrijf vrij snel weer mee, toen het besloot om nieuws de rug toe te keren.

Op dat moment werd er in verschillende landen gesproken over wetgeving die Facebook verplicht om uitgevers te betalen voor links naar nieuwssites op het platform. Wetgeving waarvan de meest strikte variant in 2023 die in Canada werd ingevoerd, waarop Facebook besloot links naar nieuwssites te verbannen van het platform. Dat bleek tegelijkertijd een grootschalig experiment: het gebruik van Facebook werd namelijk niet minder door het linkverbod. Waar links ooit de groeimotor van Facebook waren, bleek het platform inmiddels prima zonder te kunnen.

Als Facebook een lijst zou maken van de voor- en nadelen van links op het platform, dan is vooral de lijst met nadelen steeds langer geworden:

• Links zorgen ervoor dat mensen tijd buiten het platform doorbrengen.
• Links zijn een belangrijk onderdeel van de verspreiding van nepnieuws.
• Het grootste deel van de spam-problematiek op Facebook gaat over posts met links erin.

Het is dan ook niet gek dat Instagram nooit de mogelijkheid heeft gekregen om te linken in een post (enkel in een Story) en dat Threads in eerste instantie posts met links wegdrukte in het algoritme en ze nog steeds relatief weinig zichtbaarheid geeft. Iets wat concurrent X trouwens ook doet, sinds de transformatie van Twitter naar X worden links zwaar onderdrukt in het algoritme.

Dat brengt ons bij het nieuws van afgelopen week: Facebook test onder een selecte groep accounts een beperking van het aantal posts met links gedeeld mag worden. Accounts die onderdeel zijn van de tests krijgen te horen dat ze nog maar twee keer per maand een linkpost mogen plaatsen. Om meer links te kunnen delen, moet je Meta Verified worden. Dat betekent dat je een betaald account neemt op Facebook/Instagram, waarvoor je extra functionaliteiten terugkrijgt.

Of Facebook dit uiteindelijk breed gaat uitrollen en of het voor alle accounts en pagina’s gaat gelden, is nog de vraag. Op dit moment worden uitgevers buiten de test gehouden, zegt het bedrijf tegen Engadget. Voor Facebook is het mogelijk een manier om de hoeveelheid spam te verminderen en wat extra inkomsten te genereren.

Of uitgevers nu uiteindelijk wel of niet beperkt worden in het aantal links dat ze kunnen delen zonder te betalen, laat onverlet dat dit het zoveelste bewijs is dat de afhankelijkheid van Facebook voor verkeer naar je site gevaarlijk is. Het is al jaren duidelijk welke kant Meta op beweegt en dat is niet de goede kant voor uitgevers.

De gemeente Utrecht schrapt het enige online communicatiekanaal waarmee ze direct met de burger kunnen communiceren

Ik woon in de gemeente Utrecht en om op de hoogte te blijven van informatie van de gemeente ben ik geabonneerd op de nieuwsbrief van de gemeente. Een nieuwsbrief waarbij ik ruimte zie voor verbetering, maar in principe een prima mail waarin belangrijke of nuttige info wordt gedeeld. Hij is zelfs deels gepersonaliseerd, omdat je aan kunt geven voor welke wijken je berichten wilt ontvangen.

Vroeger kochten gemeentes pagina's in bij huis-aan-huisbladen om gemeenteberichten te plaatsen. Dit waren grotendeels officiële bekendmakingen waarvan het wettelijk verplicht was deze in een huis-aan-huisblad te publiceren, maar het was ook de manier voor de gemeente om andere dingen die men graag aan burgers wilde te communiceren gepubliceerd te krijgen.

In 2014 werd de wet aangepast en stopten de meeste gemeentes met het inkopen van gemeentepagina's in huis-aan-huisbladen. Het was financieel een klap voor de industrie, maar het zorgde er ook voor dat het voor de communicatie-afdelingen van gemeentes veel lastiger werd om burgers te bereiken. En dan niet met de officiële bekendmakingen, waarvan het communiceren gewoon een vinkje op een checklist is, maar met andere informatie waarvan er veel meer belang is voor een gemeente dat burgers het lezen. Immers: een huis-aan-huisblad kwam viel bij een heel groot deel van alle inwoners op de deurmat; online ben je afhankelijk van mensen die zelf naar je website gaan.

Uiteraard hadden gemeentes in 2014 inmiddels een social-media-strategie en werden Twitter en Facebook een belangrijke manier om burgers te bereiken. Ik hoef echter niemand uit te leggen hoe lastig het is om alle mensen te bereiken die je zou willen bereiken als je afhankelijk bent van de grote platformbedrijven en hun algoritmes.

Een nieuwsbrief was daarom misschien wel het perfecte middel om structureel te kunnen blijven communiceren met burgers. Je moet mensen zo ver krijgen om zich te abonneren, maar als ze eenmaal abonnee zijn dan heb je een directe relatie met ze. Iets dat zo extreem waardevol is. Voor media, maar net zo goed voor overheidsinstanties of bedrijven.

Ik was dan ook verbaasd toen ik vorige week een nieuwsbrief ontving met de titel 'Laatste nieuwsbrief':

Dit is de laatste nieuwsbrief die u van ons ontvangt. Helaas moeten we door bezuinigingen stoppen met het versturen van deze nieuwsbrief. Volg onze socialmedia-kanalen en houd Utrecht.nl en de wijkpagina’s in de gaten voor het laatste gemeentelijke nieuws. We wensen u alvast fijne feestdagen.

Als alternatieven wordt verwezen naar zes social media: Facebook, Instagram, LinkedIn, X, YouTube en Flickr en naar een WhatsApp-kanaal. Allemaal kanalen waarbij de relatie met de burger uit handen wordt gegeven aan Amerikaanse techbedrijven en waarbij grotendeels algoritmes bepalen wat mensen wel of niet te zien krijgen. Of je moet zelf naar de website gaan om pro-actief naar informatie op te zoeken te gaan, maar dat doen mensen enkel als ze een specifieke vraag of probleem hebben. Terwijl datgene wat in de nieuwsbrief stond juist vaak info was, die nuttig is om te weten, maar die je niet zelf opzoekt.

Nu lijkt communicatie met burgers in deze tijd van afnemend vertrouwen in overheden en instanties sowieso niet iets waar je op moet besparen tijdens een bezuinigingsronde. Maar als je dan toch moet bezuinigen op communicatie, hoe kun je er dan voor kiezen om het enige kanaal te schrappen waarmee je een directe relatie hebt met de burger die je zelf in beheer hebt?

Het is simpelweg dom en kortzichtig.

Kort

• Nieuw of onlogisch zijn de zorgen niet, maar Villamedia vat ze nog een keer mooi samen: Nieuwsmedia maken zich zorgen over de AI Modus van Google.
• Het management van uitgever PXR (o.a. Voetbal International, Bright, Men's Health) neemt het bedrijf over. Een deel van het benodigde geld komt van een investeringsmaatschappij.
• De NOS geeft op de corporate-website uitleg over hoe men te werk ging rondom de aanslag op Bondi Beach in Sydney, Australië. Een schoolvoorbeeld van transparantie, dat men veel vaker zou moeten doen en dat niet weggestopt zou moeten zijn op over.nos.nl, maar gewoon een plek op NOS.nl zou moeten krijgen.
• Bijna een jaar nadat TikTok wettelijk gezien in Amerikaanse handen moest komen om actief te blijven in de VS, is er daadwerkelijk een handtekening gezet om een overname te bewerkstelligen. 45 procent van het bedrijf komt in handen van een consortium waar onder meer Oracle, maar ook een investeerder uit Abu Dabi, onderdeel van uitmaken. De rest van het bedrijf blijft gewoon in handen van het Chinese ByteDance en zijn aandeelhouders. Een meerderheid van TikTok is dus straks nog steeds niet in Amerikaanse handen. Wel wordt het Amerikaanse consortium verantwoordelijk voor onder meer de beveiliging en moderatie van de app. De algoritmes van TikTok worden in de VS voortaan alleen nog getraind op data van Amerikaanse gebruikers.
• De Amerikaanse overheid dreigt Europese tech- en IT-bedrijven beperkingen op te leggen als de EU Amerikaanse techbedrijven blijft beperken middels wetten als de Digital Services Act en de Digital Markets Act.
• Warner Bros. Discovery heeft het bod van Paramount om het bedrijf over te nemen afgewezen. Het mediaconglomeraat noemt het bod risicovol en beticht Paramount van het misleiden van de aandeelhouders van Warner Bros. Discovery. Er was een deal dat Netflix het grootste deel van het bedrijf zou overnemen voordat Paramount zich meldde met een bod.
• De uitreiking van de Oscars is in de VS vanaf 2029 niet meer op tv te zien. YouTube heeft de rechten voor de awardshow in handen gekregen door een hoger bod uit te brengen dan traditionele tv-bedrijven.
• Instagram wil het aantal hashtags per post gaan beperken.