Sign in Subscribe
8 min read

Dit zijn de 7 soorten mensen die contact zoeken met een redactie

Het interactieteam van EenVandaag ontdekte dat de mensen die contact opnemen met de redactie in te delen zijn in zeven verschillende archetypen.
Dit zijn de 7 soorten mensen die contact zoeken met een redactie
Foto: Jon Tyson / Unsplash

Door rugklachten is het me afgelopen week niet gelukt om mijn nieuwsbrief te schrijven. Vandaag ben ik gelukkig gewoon weer terug in je mailbox en wil ik het met je hebben over:

  • Het interactieteam van EenVandaag ontdekte dat er zeven soorten mensen reageren en leerde hoe je daar als redactie mee omgaat.
  • De vorming van omroephuizen lost helemaal niets op.

Het interactieteam van EenVandaag ontdekte dat er zeven soorten mensen reageren en leerde hoe je daar als redactie mee omgaat

In het najaar van 2022 hielp ik de redactie van EenVandaag (de actualiteitenrubriek van de AVROTROS) met een project dat als doel had om te kijken hoe het publiek meer betrokken kon worden bij de journalistiek. Het idee was om het publiek letterlijk vragen te laten stellen over de onderwerpen waar de redactie mee bezig was. Het project had de titel EenVandaag Vraagt en samen met eindredacteur Gerson Veenstra en redacteur Margot Hoogerwerf deden we een heleboel experimenten. Het was een interessant, kleinschalig project, waar ik na afloop al een keer over schreef in mijn nieuwsbrief.

Dat project was het begin van iets veel groters. Het jaar daarop is EenVandaag door gegaan met experimenteren en heeft het van interactiejournalistiek één van de pijlers van de redactie gemaakt. Via WhatsApp en een chatfunctie op de website van EenVandaag kan het publiek op uitzenddagen tot 20:00 uur chatten met de interactieredactie.

En dat heeft de actualiteitenrubriek veel opgeleverd. Naar eigen zeggen weet de redactie nu beter wat het publiek bezighoudt en wat het van EenVandaag verwacht. En dat niet alleen: de redactie is preciezer geworden in de keuzes en uitleg die het maakt en het vertrouwen van het publiek is toegenomen, laat onderzoek zien.

De lessen die EenVandaag de afgelopen 2,5 jaar heeft geleerd deelden Veenstra en Hoogerwerf onlangs in een Handboek Interactiejournalistiek, dat is te downloaden op de LinkedIn van Veenstra.

In het handboek wordt onder meer uitgelegd waarom chat een goed middel is om contact te hebben met het publiek, hoe interactie helpt om invulling te geven aan de behoefte van het publiek aan meer transparantie en hoe je mensen kunt helpen om de wereld om hen heen te begrijpen. Ze leggen het waarom uit, maar ook het hoe, inclusief een stappenplan voor hoe je hier als redactie mee aan de slag kan.

Het meest interessante van het handboek vind ik echter dat EenVandaag zoveel gesprekken heeft gevoerd dat het de mensen die chatten kan indelen in zeven verschillende archetypen. En dat is ontzettend waardevol, omdat het helpt om je publiek beter te begrijpen, hoe je inspeelt op hun behoeften en hoe je het beste kunt reageren.

Dit zijn de zeven archetypes, zoals beschreven in het handboek:

Activist

De activist wil een punt maken. Er is niet per se een vervolgstap nodig; wel erkenning. Bedank, vat het punt neutraal samen en leg vast als signaal voor de redactie.

Ervaringsdeskundige

De ervaringsdeskundige deelt persoonlijke ervaringen. Soms in reactie op onze nieuwsonderwerpen, soms uit zichzelf. Er is niet per se een vervolgstap nodig; wel erkenning. Luister, toon betrokkenheid, vraag voorzichtig door en bespreek eventueel hoe je contact op kunt nemen bij interesse voor een onderwerp.

Tipgever

De tipgever draagt onderwerpen of documenten aan. Er wordt verwacht dat wij de tip serieus overwegen en mogelijk verder onderzoeken. Leg daarom de route uit: we besluiten op een later moment of dat past en koppelen terug.

Informatiezoeker

De informatiezoeker zoekt feiten en duiding. Antwoord kort en concreet, noem bronnen en link naar uitleg. Laat waar nodig een expert aansluiten bij de chat die lastige vragen over een specifiek onderwerp goed kan beantwoorden.

Kritische kijker

De kritische kijker vraagt om verantwoording. Er wordt een onderbouwd antwoord van ons verwacht. Leg dus keuzes uit, vraag door op de kern en geef terugkoppeling als je iets aanpast of toevoegt.

Hulpzoeker

De hulpzoeker heeft een praktisch probleem dat raakt aan nieuws. Geef een route of verwijs door naar instanties waar iemand terecht kan en blijf bereikbaar voor verduidelijking.

Probleemoplosser

De probleemoplosser denkt mee over oplossingen. Heeft vaak het idee dat het zonde is dat een probleem nog steeds bestaat, want er is een oplossing. Verwacht dat wij die oplossing onder de aandacht brengen. Maak in je reactie duidelijk dat je het meedenken waardeert, dat sommige oplossingen voor ons moeilijk op waarde zijn te schatten en vergelijk eventueel met alternatieven.

Mijn ervaring is dat publieksreacties op redacties vaak als vervelend worden ervaren. Dat komt mede omdat vooral types zoals de activist de redactie weten te bereiken. Immers, hoe moeilijker je het iemand maakt om je te bereiken, hoe kleiner de kans dat mensen je ook daadwerkelijk bereiken. Alleen de mensen die echt heel gedreven zijn springen door alle hoepels om uiteindelijk hun punt te maken. Hoe toegankelijk je bent, hoe waardevoller de reacties zijn die je krijgt.

Uiteindelijk is dit niet iets waar je als redactie een heel interactieteam voor moet optuigen, inclusief een chatfunctie op je site. Het simpelweg duidelijk communiceren van hoe de redactie of de journalisten die een verhaal hebben gemaakt te bereiken via e-mail helpt ook al. Uiteraard moet je vervolgens de tijd nemen om reacties te lezen en erop te reageren. De profielen van de archetypes helpen daarbij, omdat ze inzicht geven in de onderliggende behoefte van diegene.

Zodra je interactie een fundamenteel onderdeel maakt van het redactieproces, verandert er meer op de redactie dan alleen het besteden van tijd en energie aan je publiek. Veenstra en Hoogerwerf schrijven daarover:

Intern op de redactie is de dynamiek ook veranderd, sinds we zijn gestart met interactie. De redactievergaderingen werden scherper, doordat gevoeligheden en open vragen eerder op tafel kwamen. En ‘het publiek’ wordt meer in gedachten genomen bij het maken van verhalen.

EenVandaag kan veel beter inspelen op de nieuwsbehoeften van het publiek. De redactie heeft meer inzicht in welke onderwerpen er leven, maar ook wat men over die onderwerpen wil weten. En daardoor kunnen de journalisten van het programma hun werk beter doen.

De vorming van omroephuizen lost helemaal niets op

EO, Human en VPRO willen samen een omroephuis gaan vormen bij de hervorming van de landelijke publieke omroep. Human en VPRO werken al intensief samen en de EO en VPRO zien vooral voordelen in samengaan, omdat ze het allebei heel belangrijk vinden om zo autonoom te blijven opereren.

Dit nieuws dat deze week bekend werd is in mijn ogen een voorbeeld van het idiote idee om omroephuizen te gaan vormen. Het lost uiteindelijk niks op. Ja, als je omroepen samenvoegt met één omroepbestuur en op facilitair vlak de nodige afdelingen samenvoegt is er vast een efficiëntieslag te maken. Tegelijkertijd kost de vorming van de omroephuizen een heleboel tijd en energie. Het hele interne gekonkel tussen de toppen van omroepen wordt alleen maar groter gemaakt in de hele fusie-operatie. En waarschijnlijk worden er vervolgens wat dure consultants ingevlogen om de fusie te begeleiden.

Op korte termijn levert de vorming van de omroephuizen enkel extra kosten op en levert het geen cent op. Tegelijkertijd brengt het extra zorgen met zich mee voor de makers, waarvan er een heleboel zijn voor wie het niet eens zoveel uitmaakt bij welke omroep ze werken, maar die gewoon mooie dingen willen maken. Het stof is net een beetje neergedaald na de fusies van 11 jaar geleden en er komt weer een hele onzekere tijd aan voor ze.

De tussenstand in het hele omroephuizenproces werd gisteravond duidelijk: de omroepen komen er niet uit. Of eigenlijk: volgens demissionair minister Gouke Moes vormen de omroepen die samen willen werken met elkaar niet allemaal wenselijke combinaties. Ze zijn te veel met zichzelf bezig, concludeert een adviesbureau dat het ministerie naar Hilversum had gestuurd.

Nu gaan die omroephuizen straks natuurlijk ook allemaal met zichzelf bezig blijven, dat is een beetje hoe ons omroepsysteem nou eenmaal werkt. En daar gaan die omroephuizen niks aan veranderen. Het zijn uiteindelijk namelijk geen echte fusies. Je krijgt geen AVROTROSPOWNED, maar voor het publiek blijft er gewoon een AVROTROS en een PowNed bestaan. Een heleboel gedoe voor een klein beetje efficiëntiewinst.

En het is natuurlijk niet het eindpunt. Als er straks vier of vijf omroephuizen staan, gaat na tien jaar - of zelfs eerder - de boel weer op de schop. Met opnieuw een heleboel gedoe, extra kosten en vooral onzekerheid voor makers tot gevolg.

Een toekomstbestendige publieke omroep creëer je niet door te bezuinigen en kleine aanpassingen te doen aan het bestel, die creëer je met een visie. Hoe ziet een publieke omroep eruit in het huidige medialandschap waarin internationale streamingdiensten en verslavende social-media-platformen voor een groot deel de dienst uitmaken? Hoe blijf je de oudere tv-kijker goed bedienen en zorg je tegelijkertijd dat de publieke omroep ook voor jonge mensen onmisbaar is? Hoe blijf je de dingen maken die voor commerciële omroepen niet rendabel zijn? En bovenal hoe zorg je voor een stukje verbinding in de samenleving?

Dat doe je niet door omroepen stapje voor stapje te laten fuseren. Dat doe je niet met fusie-omroepen en omroephuizen. Dat doe je met één duidelijke strategie, waarbinnen makers onbezorgd dingen kunnen maken die aansluiten bij de strategie. Maar blijkbaar is het voor Den Haag als Hilversum inmiddels onmogelijk om dat in te zien.

Kort