Commerciële lokale media lobbyen om lokaal nieuwsaanbod verder te verschralen

Dank voor de reacties op mijn nieuwsbrief van vorige week over nieuws voor jongeren. Hermina de Vries van de RPO vertelde me over het project Kalm An van de regionale omroepen en Sophie van Oostvoorn van Mediahuis mailde me een update over het project C.True. Interessante ontwikkelingen!

In deze nieuwsbrief wil ik het over heel andere dingen hebben:

• Commerciële lokale media willen af van nieuwssites publieke omroepen.
• Ruim tweederde van de redacteurs gebruikt AI in zijn werk.

Commerciële lokale media willen af van nieuwssites publieke omroepen

Op LinkedIn kwam ik een opvallende post tegen van Jim Verhoef, de lobbyist van NDP Nieuwsmedia. Dat is de branchevereniging van de Nederlandse dagbladuitgevers en nieuwsbedrijven. In het bericht legt Verhoef uit dat commerciële lokale en regionale media last hebben van het feit dat de publieke lokale en regionale omroepen nieuws aanbieden op hun websites:

Uit onderzoek van GfK komt naar voren dat een overgrote meerderheid last heeft van gratis nieuwsartikelen op de websites van publieke omroepen. De hoofdredacteuren zijn er daarom voorstander van dat omroepen zich richten op online audiovisuele content. Dat voorkomt overlappend en verschralend nieuwsaanbod.

De uitspraken doen denken aan eenzelfde soort lobby op landelijk niveau tien jaar geleden. Toen ging het erom dat de NOS geen nieuwssite met artikelen zou mogen hebben, omdat dat oneerlijke concurrentie was. Nu gebeurt hetzelfde op lokaal en regionaal niveau. De NDP werkt voor deze lobby overigens samen met de NNP, de brancheorganisatie voor lokale nieuwsmedia.

Ik ben er zelf altijd van overtuigd geweest dat een sterke publieke nieuwsvoorziening online bijdraagt aan een beter nieuwsaanbod. Juist omdat een publieke omroep nieuws kan maken op plekken waar het lastig is om geld te verdienen of voor doelgroepen die commercieel minder interessant zijn.

Op lokaal en regionaal niveau speelt ook nog bij dat het aanbod minimaal is. Op regionaal niveau is er jarenlang bezuinigd en zie je dat er, zeker in landelijke gebieden, steeds minder verslaggevers zijn. Op lokaal niveau zie je dat veel huis-aan-huisbladen en lokale kranten worstelen met de stap naar online. Er zal niet plotseling een wonder gebeuren dat die problemen oplost, alleen omdat er geen publieke concurrentie meer is. Sterker nog: het nieuwsaanbod op lokaal en regionaal niveau is zo minimaal dat het verzwakken van lokale en regionale omroepen direct leidt tot een verschraling van het aanbod. De pluriformiteit is op sommige plekken nu al ondermaats, publiek gefinancierd nieuws is daarom juist hard nodig.

Uiteraard kun je kritisch kijken naar hoe lokale en regionale omroepen opereren. Zeker op regionaal niveau zijn er omroepen waarbij de redactie wel erg commercieel opereert en enkel optimaliseert voor maximaal bereik en niet op kwaliteit (looking at you, Omroep Brabant). Maar sterke publieke omroepen met een goed online nieuwsaanbod zijn echt essentieel in het huidige medialandschap. Dat commerciële partijen in een landschap met een minimaal aanbod het moeilijk hebben, zegt echt meer over dat zij het niet goed doen, dan dat de publiek gefinancierde omroepen marktverstorend zouden werken.

Verhoef maakt nog een tweede punt:

Daarnaast blijkt dat hoofdredacteuren last ondervinden van de activiteiten van publieke omroepen op de online advertentiemarkt. Meer dan twee derde is van mening dat het beter is als publieke omroepen beperkt tot geen advertenties meer tonen. NDP Nieuwsmedia stelt daarom voor dat regionale en lokale omroepen alleen online reclame maken voor advertenties van het algemeen nut ipv commerciële advertenties.

Nu kan ik me hier ergens in vinden, al denk ik niet dat lokale en regionale media plots heel veel meer advertenties verkopen op het moment dat de publieke omroepen online stoppen met advertenties. De echte concurrenten op dit vlak zijn namelijk Google en Meta. Daar kunnen lokale ondernemers perfect de juiste doelgroep bereiken op basis van woonplaats, leeftijd, interesses etc.

En het weghalen van advertenties op de site van publieke omroepen zorgt er uiteindelijk zelfs voor dat de gebruikersbeleving van deze sites omhoog gaat. Dat is precies wat de lokale en regionale nieuwsmedia uiteindelijk niet willen...

De lobby komt tijdens een formatie waarin partijen zitten die het niet per sé het beste voor hebben met de (landelijke) publieke omroep, maar ook niet met de journalistiek in het algemeen. Volgens mij is dit juist het moment dat brancheverenigingen over hun eigen schaduw heen moeten stappen - om maar even een clichéterm uit formaties erbij te halen - en de handen ineeen moeten slaan. Nederland heeft goede, onafhankelijke journalistiek nodig met een pluriform aanbod. Juist op lokaal en regionaal niveau. Daar is waar alle lobby-energie op dit moment heen zou moeten gaan.

Ruim tweederde van de redacteurs gebruikt AI in zijn werk

70 procent van de redacteurs op nieuwsredacties gebruikt AI-toepassingen in zijn dagelijkse werk. Dat blijkt uit een onderzoek dat persbureau AP heeft uitgevoerd met medewerking van verschillende universitair onderzoekers, waaronder van de UvA. Voor het onderzoek hebben bijna 300 redacteurs een enquête ingevuld, waarvan het overgrote deel werkzaam is op Amerikaanse en Europese redacties, 30 procent van hen werkt op een redactie waar meer dan 100 journalisten werken.

Kunstmatige intelligentie wordt onder meer ingezet voor het schrijven van social-media-berichten, nieuwsbrieven en koppen en voor het transcriberen en vertalen van interviews, maar ook voor het schrijven van eerste conceptversies van artikelen. Een vijfde van de ondervraagden heeft generatieve AI gebruikt om media te creëren, bijvoorbeeld afbeeldingen op sociale media.

Het gebruik van AI heeft de werkprocessen op de redactie veranderd, schrijven de onderzoekers:

There are a host of new roles emerging to grapple with the changes introduced by generative AI including for leadership, editorial, product, legal, and engineering positions. Almost half of respondents indicated that tasks or workflows have already changed because of generative AI.

Daarbij stellen de onderzoekers dat de systemen en tools die redacteurs gebruiken in hun werk, dus hun redactiesysteem en/of CMS moeten worden aangepast:

Journalists will need well-designed editing interfaces in order to effectively use generative AI for various tasks. Respondents are also open to getting help from generative AI for tasks related to analyzing, getting, or processing data and information, which are perhaps not coincidentally also the kinds of work activities that respondents rated as boring, repetitive, or tedious.

De onderzoekers hebben uiteraard ook vragen gesteld over de ethische kant en de risico's van het gebruik van (generatieve) AI. Daarbij bleek het gebrek aan menselijk toezicht te leiden tot de grootste zorg bij de meeste redacteurs, gevolgd door onjuiste informatie.

Op de vraag hoe de ethische zorgen en uitdagingen voor het gebruik van generatieve AI gebruikt kunnen worden, was het antwoord van 1 op de 5 redacteuren die de vraag beantwoordde 'het niet gebruiken'. Maar er waren ook constructievere ideeën.

Het hele onderzoeksrapport, inclusief inzicht over wie er meewerkten aan het onderzoek en welke vragen er zijn gesteld, kun je gratis downloaden.

Kort

• De publieke omroepen hebben in een gezamenlijke open brief in het AD een oproep gedaan op de formerende partijen. Ze vragen de vier partijen om de NPO 'op zorgvuldige wijze' te hervormen, 'op een wijze die een duurzame informatievoorziening voor de komende generaties garandeert'.
  • Een dag later bleek dat er binnen de formatie grote verdeeldheid is over wat men wil met de publieke omroep. De PVV wil, zoals al aangekondigd in het verkiezingsprogramma, de hele NPO opheffen. De VVD wil fors bezuinigen, maar NSC wil dat juist niet. De BBB wil naar een publieke omroep volgens het BBC-model.
• Als je aan de slag wil met journalistieke innovatie, maar niet weet hoe, dan kun je dat leren tijdens een gratis tweedaagse Bootcamp van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Deze vindt plaats op 21 en 22 juni en je kunt je nu aanmelden.
• Het verkeer naar BuzzFeed vanuit Facebook is tussen 2020 en 2023 ingestort. De site is maar liefst driekwart van zijn Facebook-verkeer kwijtgeraakt, is een opvallend detail in een artikel over de toekomstplannen van BuzzFeed.
• Het Spaanse mediabedrijf PRISA Media heeft een tool gemaakt waarmee synthetische stemmen herkend kunnen worden. Helaas werkt de tool alleen in het Spaans, maar met de juiste trainingsdata zou hij in principe ook in andere talen kunnen werken.
• Voor het verzamelen van trainingsdata voor hun AI-modellen gaan bedrijven als Google, Meta en OpenAI in tegen hun eigen interne afspraken. Ook kun je je afvragen of data van gebruikers wel gebruikt mocht worden om modellen te trainen.
• Vorige week begon X plots gratis premium-accounts uit te delen aan gebruikers die minstens 2500 volgers met zo'n betaald account hebben. Deze week is de functie om het bijbehorende blauwe vinkje te verbergen weggehaald. Waarom is onduidelijk.
  • Op X is een nepbericht over een aanval van Iran op Israël in de lijst met trending nieuws terechtgekomen. Het nepnieuws was gegenereerd door de eigen chatbot die X sinds kort heeft: Grok.
• TikTok bespreekt met adverteerders de mogelijkheid om virtuele influencers reclame te laten maken voor hun producten. Op die manier verdient TikTok geld aan influencercampagnes en worden echte influencers buiten spel gezet.
• Generatieve AI wordt nog niet op zo'n schaal gebruikt om desinformatie te verspreiden, dat het verkiezingen ondermijnt. Tenminste: dat stelt Nick Clegg, die bij Meta verantwoordelijk is voor internationale betrekkingen.